به گزارش «اخبار خودرو»،در طراحی و تولید خودرو، ایمنی از اهمیت زیادی برخوردار است و خودروسازان به‌آن توجه ویژه‌ای دارند. درحقیقت این ایمنی است که پس از نوع طراحی و مشخصات فنی خودرو، ضامن فروش موفق آن می‌شود. درعین حال از آنجا که محصولات خودروسازان داخلی در بخش ایمنی همواره مورد نقد قرار می‌گیرند، دراین‌باره با مدیر گروه توسعه فناوری‌های نوین خودرویی ستاد حمل‌ونقل پیشرفته علمی و فناوری ریاست جمهوری، دکتر سید شهریار زینی به‌گفت‌وگو نشستیم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید.
آیا افتتاح مرکز تست آزمون‌های جامع خودرو در 26 اردیبهشت‌ماه می‌تواند در ارتقای کیفیت محصولات خودروسازان موثر باشد؟
بیش از 10 روز قبل بود که شاهد رونمایی از مرکز تست آزمون‌های جامع خودرو توسط شرکت بازرسی و کنترل کیفیت ایران بودیم. قرار است در این شرکت پنج بستر برای آزمون صنعت‌خودرو راه‌اندازی شود که از این میان سه‌مورد به بهره‌برداری کامل رسیده است. عملیات اجرایی دو آزمون دیگر هم آغاز شده است. درحال حاضر سه‌آزمونی که به‌بهره‌برداری کامل رسیده، آزمایشگاه بخارات در سطح یورو6 است که برای نخستین‌بار در کشور راه‌اندازی می‌شود. آزمایش کاتالیست خودرو نیز تاکنون در کشور نداشتیم که بسیار حائز اهمیت است. موضوع آخر هم درواقع آزمایشگاه PN است که به‌اندازه‌گیری ذرات معلق متصاعدشده از خودرو مربوط می‌شود و بسیار مهم است. در پاسخ به‌سوال شما باید بگوییم بله؛ زیرا در این مرکز تمام خودروها مورد تست و بررسی قرار می‌گیرند که یکی از آن‌ها آزمایش اندازه‌گیری ذرات معلق خودرو است و ما می‌دانیم بسیاری از مشکلات تنفسی که می‌تواند تا حد زیادی از هر نظر هزینه‌ساز باشد، در اثر تولید همین آلاینده‌هایی است که PN کمتر از 2.5 میکرون دارند. بنابراین در این آزمایشگاه می‌توان این آلاینده‌ها را شناسایی کرد و اگر خودرویی مشکلاتی در این زمینه داشته باشد که منجر به‌تولید این آلاینده بیش از حد استاندارد شود، از ادامه کار آن جلوگیری خواهد شد.
در بین پنج آزمون مرکز آزمون جامع شرکت بازرسی و کنترل کیفیت ایران، کدام‌یک اهمیت بیشتری دارد؟
هر پنج آزمون در صنعت‌خودرو مهم به‌شمار می‌رود؛ اما دو آزمون از این پنج آزمون بسیار مهم هستند که عملیات اجرایی آن‌ها انجام شده است. این دو آزمون با حضور معاون محترم صنایع حمل‌ونقلی وزارت صنعت، معدن و تجارت دکتر منوچهر منطقی، رئیس سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران دکتر علی نبوی، رئیس سازه‌گستر سایپا، مدیرعامل گروه بهمن و مدیرعامل گروه‌صنعتی ایران‌خودرو به‌بهره‌برداری رسید. این دو آزمون، تست خودروهای برقی و تست تصادف هستند.
چرا این دو آزمون تا این حد اهمیت دارند؟
ابتدا از حوزه خودروهای برقی شروع می‌کنیم. در این مرکز، تست خودروهای برقی نیز افتتاح شده که تاکنون در کشور چنین مرکز تستی برای خودروهای برقی وجود نداشت. از طرفی تست تصادف خودرو نیز بسیار مهم است که این مرکز نیز تاکنون در کشور وجود نداشت و خوشبختانه توسط شرکت بازرسی و کنترل کیفیت ایران از آن رونمایی شد. در مرکز تست خودروهای برقی، نخستین‌کاری که انجام می‌دهیم این است که بتوانیم بخشی از تست‌های اتوبوسی را که به‌صورت بومی و تولید داخل است، در این مرکز انجام دهیم. هم‌اکنون اولویت با آزمون‌های R100 است. اما موضوع دیگر که به‌نظرم اهمیت بیشتری دارد و می‌تواند موضوع اصلی مصاحبه ما باشد، تست تصادف است.
باتوجه به‌این‌که برای نخستین‌بار مرکز تست تصادف در صنعت‌خودرو کشور راه‌اندازی شده است، این مرکز تا چه‌میزان می‌تواند در روند پیشرفت ایمنی، طراحی و تولید محصولات داخلی تاثیرگذار باشد؟
ما مرتب شعار می‌دهیم که خودروساز هستیم و 40 تا 50 سال است که صنعت‌خودرو داریم. اما شما نمی‌توانید ادعا کنید که نقاش خوبی هستید، وقتی قلم برای نقاشی کردن ندارید! وقتی شما بوم سفید و حتی بهترین رنگ و متریال را هم داشته باشید، نمی‌توانید تصویری خلق کنید؛ مگر این‌که قلم داشته باشید. در این مثال قلم، همان طراحی در صنعت‌خودرو است که قطعا یکی از نیازهایش، تست تصادف است. وقتی خودرویی طراحی می‌َشود یا شاهد تغییری در طراحی آن هستیم نباید تنها به‌ظاهر خودرو و بخش‌های جلو و عقب آن اکتفا شود (که این اتفاق در صنعت‌خودرو کشور ما رواج زیادی دارد). درواقع تغییر چهره یا تغییر در بخش‌های منحنی خودرو (البته خودروسازان ما تا به‌امروز کمتر به‌سراغ نقاط بحرانی خودرو یا همان critical point برای تغییر رفته‌اند) ممکن است گاهی نقاط بحرانی و کلیدی خودرو را هدف بگیرد. بنابراین در این‌جا مساله، تغییر در طراحی خودرو است. به‌نظر بنده مرکز تست تصادف با توجه به‌پارامترهای به‌روز و استانداردهای جهانی که در آن رعایت می‌شود، می‌تواند مسیر طراحی و تولید خودروسازان را به‌سمت و سوی بهتری ببرد.
از لزوم تغییر در طراحی و تولید خودرو گفتید؛ به‌نظر شما آیا خودروسازان پس از چند دهه درجا زدن می‌توانند در این بخش حرفی برای گفتن داشته باشند؟
باید این شهامت را داشته باشیم که به این سمت حرکت کنیم. شاید اگر فرآیند خودروسازی ما به‌شکل کپی‌برداری و پس از آن مهندسی معکوس بود و کم‌کم وارد طراحی ماینور و پس از آن میجر و درنهایت طراحی از نو می‌شدیم، شرایطمان بسیار بهتر از شرایط فعلی بود. به‌هر ترتیب خودروسازان در هر بخش از طراحی صنعت‌خودرو که بخواهند وارد شوند و مدعی باشند، باید بتوانند بازخوردهای لازم را دریافت کنند.
آیا تاکنون از محصولات خودروسازان داخلی تست تصادف به‌عمل آمده است؟
مراکز طراحی خودروسازان ما درحال حاضر این فرآیند مهم را صرفا در قالب نرم‌افزارهای شبیه‌ساز دنبال می‌کنند که این مساله بد نیست؛ اما کافی هم نیست. زیرا در این زمینه باید کارکرد موارد مورد آزمایش در عمل مشاهده شود.
آیا درکشورهای صاحب‌نام در زمینه صنعت‌خودرو تست تصادف در فضای نرم‌افزاری و شبیه‌سازی نیز اجرا می‌شود؟
درابعاد جهانی تمام کشورهایی که صاحب صنعت‌خودرو هستند یا صرفا واردات خودرو دارند یا حتی فقط مونتاژکننده هستند، به‌هرحال دارای مرکز تست تصادف هستند. زیرا کشورهای مصرف‌کننده (صرفا واردکننده)، سازنده (تولیدکننده) و مونتاژکننده، با تمرکز بر بخش تست تصادف خودرو، خودروهای ایمن‌تری را راهی بازارهای کشورشان می‌کنند.
دلیل ایجاد مراکز تست تصادف در کشورهای واردکننده خودرو چیست و آیا این کشورها برای واردات خودرو براساس نتایج تست تصادف مجوز صادر می‌کنند؟
این مراکز برای این ایجاد می‌شوند که دولت هر کشوری مطمئن شود خودرویی که وارد می‌کند و مردم کشورش از آن استفاده می‌کنند، خودرو ایمنی است. یعنی بسیاری از کشورهای دنیا تنها به‌گواهینامه‌های بین‌المللی اکتفا و اعتماد نمی‌کنند و اجازه واردات هر مدل خودرویی در آن‌ها منوط بر انجام تست تصادف است. سازمان‌های بسیاری در زمینه ایمنی خودرو فعالیت می‌کنند؛ از جمله سازمان یوروانکپ که در این زمینه بسیار معروف است و برای ایمنی خودروها گواهی صادر کرده و به‌آن‌ها امتیاز و ستاره می‌دهد. در این زمینه بسیاری از سازمان‌ها مانند موسسه بیمه ایمنی بزرگراه ایالات‌متحده IIHS، اداره ملی ایمنی ترافیک بزرگراه‌های ایالات‌متحده NHTSA و C-NCAP کشور چین و سایر سازمان‌های تست تصادف آمریکای لاتین و آمریکای جنوبی استانداردهایی دارند که بر اساس آن یک تا پنج ستاره ایمنی یا کمترین و بالاترین امتیاز ایمنی به‌خودروها اختصاص می‌یابد.
در مرکز تست تصادف خودرو در کشورمان چه‌تست‌هایی انجام می‌شود؟
موارد سنجش در تست تصادف مشخص است. از جمله تست از روبه‌رو، تست از عقب، تست جانبی خودرو، تست کنترل غلتش، تست حفاظت از عوامل جاده، تست حفاظت از عابرپیاده و تست کمکی ایمنی پیشرفته. براساس تست‌هایی که انجام می‌شود، میزان استحکام خودرو و عملکردی که خودرو از خود نشان می‌دهد، مشخص می‌شود. تمام این تست‌ها در مرکز تست تصادف شرکت بازرسی و کنترل کیفیت ایران انجام خواهد شد.
آیا محصولات خودروسازان داخلی درسطحی از ایمنی قرار دارند که بتوانند در حوادث ایجادشده از جان سرنشینانشان حفاظت کنند؟
متاسفانه بخش زیادی از جان‌باختگان کشور درحوادث و سوانح رانندگی و جاده‌ای به‌دلیل ناایمن بودن خودروها جانشان را از دست می‌دهند. اما به‌طور کلی نه می‌توان این مساله را به‌صورت مطلق رد کرد و نه می‌توان گفت تنها مساله در زمینه آمار فوتی بالایمان در تصادفات، ایمنی خودروهاست. به‌هرحال می‌توان گفت وضعیت راه‌های کشور نیز مناسب نیست و سایر موارد هم دخیل هستند؛ همچون بی‌احتیاطی رانندگان و ... اما قطعا خودرو در این میان نقش مهمی دارد و نمی‌توان گفت که نقش خودرو در این بخش صفر درصد است. همچنین که نمی‌توان گفت نقش خودرو در این مساله صددرصد است. به‌هر حال خودروهای ساخت داخل از سطح ایمنی مناسبی برخوردار نیستند.
برای کاهش جان‌باختگان حوادث رانندگی چه‌پیشنهادی به خودروسازان دارید؟
خودروسازان باید سعی کنند نقش خودرو را در افزایش جان‌باختگان حوادث رانندگی کاهش دهند. به‌عبارت دیگر باید نقش خودرو را در این زمینه کم‌رنگ و درصورت امکان به‌صفر رساند. در این زمینه باید به‌قدری پیشرفت کرد و خودروهایی با استاندارد به‌روز و سازه مهندسی جدید تولید کرد که در تصادفات ایجادشده حداقل جراحات به‌سرنشینان وارد شود. بخشی از این مساله با استحکام بدنه خودرو محقق می‌شود و از طرفی نمی‌توان خودرو مستحکم ساخت، مگر این‌که در فرآیند طراحی، مدام خودرو را تست کرد.
آیا خودروسازان داخلی محصولات تولیدی خود را به مراکز تست تصادف می‌فرستند؟
برخی محصولات خودروسازان به‌مراکز تست تصادف در جهان ارسال می‌شود. اما در این زمینه چند نکته وجود دارد. فرآیند تست تصادف در قالب COP نیست؛ بلکه تاییدیه نو است. به‌بیان ساده‌تر یعنی خودرویی که برای نخستین‌بار می‌خواهد به‌خط تولید بیاید، نخست تاییدیه نو دریافت می‌کند و پس از آن تست تصادف روی آن انجام می‌شود. این مساله نادرست و اشتباه است. زیرا باید در فرآیند COP این اتفاق بیفتد. فرآیند COP نیز فرآیندی است که خودرو در تیراژ تولید می‌شود و در ادامه شرکت بازرسی یا نهاد بازرسی صاحب‌صلاحیت از سوی سازمان ملی استاندارد، به‌صورت تصادفی یک خودرو را از خط تولید انتخاب می‌کند تا تست تصادف روی آن انجام شود. اما درحال حاضر با توجه به‌شرایط کشور و مشکلات ارزی موجود، خودروسازان درمرحله COP این کار را انجام نمی‌دهند و تنها در تاییدیه نو این کار صورت می‌گیرد.
تست تصادف منطبق بر تاییدیه نو و انتقال خودرو به‌مراکز تست تصادف خارج از کشور چه‌پیامدهایی دارد؟
خودروسازان در تاییدیه نو، تست تصادف را انجام می‌دهند. اما جالب است بدانید که سختی‌های بسیاری در ارسال خودرو وجود دارد و از طرفی این کار هزینه‌های ارزی بسیار بالایی دارد. از طرفی محصولات ما معمولا درسازمان‌های معروف تست تصادف، در آخر صف هستند که دلیل آن به‌عوامل زیادی از جمله مشکلات ارزی، عدم‌انتقال و ارسال خودرو و... مربوط است.
از سوی دیگر خودروسازان نیز آن‌طور که باید و شاید اطلاعات خوبی دراین‌باره ندارند؛ زیرا این پارامترها، ابزار پایه کار مهندسان و طراحانی است که در خودروسازی‌های کشور ما حضور دارند. درحقیقت این موضوع را نباید ساده گرفت که حالا خودرویی به آن سوی دنیا انتقال داده شود و یک تست ریپورتی هم از آن دریافت شود. سوال بنده این است که اگر این تست‌ها صحیح بوده، چرا باید وضعیت خودروهای تولیدشده در کشور این چنین باشد؟ بنابراین در این‌جا مشخص می‌شود که این فرآیند نقص دارد.
شرکت بازرسی و کنترل کیفیت ایران برنامه بلندمدتی هم در این زمینه دارد؟
شرکت بازرسی و کنترل کیفیت ایران طی کنسرسیومی با حضور شرکت‌های بزرگی همچون هلدینگ رایزکو، شرکت آذین‌تنه و شرکت آرتاویل تایر، مرکز تست آزمون جامع را در صنعت‌خودرو راه‌اندازی کرده است. در این زمینه بخش‌خصوصی و خود شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران سرمایه‌گذاری خوبی کردند که با حمایت معنوی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری این موضوع به‌نتیجه خوبی خواهد رسید. برنامه زمان‌بندی ما نیز 18 ماهه است که به‌امید خدا اگر اعتباراتی که پیش‌بینی شده در زمان مشخص‌شده محقق شوند، طی 18 ماه آینده به‌نتایج خوبی می‌رسیم.
به‌عنوان سوال پایانی، مرکز تست تصادفی که شرکت بازرسی و کنترل کیفیت ایران درحال راه‌اندازی و اجرایی کردن آن است، تا چه‌اندازه استاندارد بوده و آیا تجهیزاتش به‌روز و منطبق بر استاندارد جهانی است؟
قطعا موارد استاندارد در این طرح رعایت خواهد شد. درمورد تجهیزات های-تک نیز باید گفت این مساله به‌دو بخش تقسیم می‌شود. درواقع توسط معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری استعلامی گرفته خواهد شد تا مشخص شود ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیانی که می‌توانند این تجهیزات را داخلی‌سازی و بومی‌سازی کنند چقدر است تا این تجهیزات های-تک در داخل کشور تولید شوند. این مساله به‌خودی خود بسیار مهم است و بازار خوبی را برای حوزه ساخت تجهیزات آزمایشگاهی درکشور ایجاد می‌کند.
برآورد شده که تا 35 درصد این تجهیزات قابلیت داخلی‌سازی دارند و به‌دنبال این هستیم که بیش از این درصد کار داخلی‌سازی انجام شود. اما باید ظرفیتی هم در صنعت‌خودرو کشور وجود داشته باشد. درمورد بخش دیگری از تجهیزات باید گفت به‌دلایل مختلفی فناوری ساخت آن‌ها در کشور وجود ندارد و اگر بخواهیم این دسته از تجهیزات را نیز داخلی‌سازی کنیم، هزینه‌های صرف‌شده برای آن چندبرابر می‌شود. بر این اساس ناگزیر به‌واردات در این بخش هم هستیم. این کار نیز به‌خوبی انجام می‌شود و سفارش‌ها هم ثبت شده است.
